„Domofon” Zygmunt Miłoszewski, czyli psychologiczna powieść grozy

Wyobraźcie sobie, że każdej nocy śnicie ten sam koszmar, będący wizualizacją Waszych najgorszych i najgłębiej skrywanych lęków… Sen tak straszny, że lepsze wydaje się być popełnienie samobójstwa niż wyśnienie go do końca… W końcu jesteście tak przerażeni, że boicie się zasnąć, macie omamy, a najbardziej wstrząsające jest to, że od siebie samego nie można uciec, a przynajmniej nie do czasu zmierzenia się z własnymi słabościami…

A wszystko zaczęło się tak niewinnie… 

Agnieszka i Robert w końcu kupili własne, wymarzone m4 i to nie byle gdzie, bo na warszawskim Bródnie. Podekscytowani i pełni marzeń zajechali pod blok i wszystko byłoby idealnie, gdyby nie to, że winda ucięła głowę jednemu z lokatorów, a wejście do budynku zablokowała policja. Już pierwszy wytęskniony i wyczekany wieczór w nowym mieszkaniu nie przebiegł więc zgodnie z planem. A potem było już tylko gorzej: Agnieszkę zaczęły dręczyć koszmary i zwidy, Robert malował przerażające obrazy, a wyjście z bloku okazało się być niemożliwe dla żadnego z mieszkańców… Na warszawskim Bródnie zalęgło się COŚ ZŁEGO, coś co wzmaga w lokatorach agresję, wyzwala najgorsze obawy i doprowadza do samobójstw. Jedyną osobą, która może pomóc jest tajemniczy kaleki mężczyzna, mieszkający w bloku od zawsze…

„Domofon” to bardzo dobrze napisana powieść grozy, będą jednocześnie świetną powieścią obyczajowo-psychologiczną. Zygmunt Miłoszewski w bloku na Bródnie umieścił różne typy, nie zabrakło więc alkoholika, pozornie szczęśliwej rodziny, samotnej matki, dewotki, wykształciucha i młodego małżeństwa. O każdej z osób dowiadujemy się na tyle dużo, by móc wyrobić sobie własne zdanie. Najciekawsze są jednak bardzo trafne psychologiczne zarysy poszczególnych postaci, świetnie oddające smaczki polskiej rzeczywistości. W „Domofonie” najbardziej przerażające nie jest owo tajemnicze ZŁO, ale to co, co się dzieje w umysłach lokatorów, postawienie ich w obliczu najgorszych lęków i to jak sobie z tym radzą, a raczej nie radzą… Czytając nie mogłam przestać się zastanawiać, czy ja również tak bardzo bałabym się, że wolałabym popełnić samobójstwo niż poznać prawdę o sobie samej… Miłoszewskiemu skutecznie udało się wzbudzić we mnie niepokój i skłonić do smutnej refleksji nad kondycją ludzkiej psychiki, tego jak bardzo jest krucha i jak łatwo wyzwolić agresję w najlepszym nawet człowieku…

Bardzo dobrym posunięciem było też umieszczenie akcji w bloku, zwyczajnym, szarym i brudnym. Jednym słowem typowym dla polskiego krajobrazu popeerelowskiego. Autor bezlitośnie unaocznia też problem wyobcowania, zamykania się we własnym mieszkaniu i życiu do tego stopnia, że nie wiemy, kim są ludzie, których codziennie spotykamy na klatce schodowej… Mieszkając w wynajmowanym mieszkaniu we Wrocławiu, nie znam swoich sąsiadów. Normalnie nie przeszkadza mi to, ale okazało się już być to problemem, gdy wyjeżdżaliśmy w zeszłym roku na wakacje. Bo warto by kogoś poprosić, by nam przypilnował mieszkania, czy ktoś podejrzany się nie kręci, tylko kogo, skoro nikogo nie znamy? Mało tego: uderzyła mnie myśl, że włamywacze mogliby nas okraść w biały dzień, a nikt nie zwróciłby na to uwagi, bo nie wiedziałby nawet, że to nie są właściwy lokatorzy mieszkania numer dwa… Co ciekawe, zjawisko zamykania się we własnych czterech ścianach, nie występuje w mojej rodzinnej miejscowości, gdzie wszyscy się znają i służą pomocą. Nie muszę chyba dodawać, że jest to raptem 8 tysięczne miasteczko, w którym, co prawda, nic się nie dzieje, ale gdyby jednak, to zawsze wiadomo do którego sąsiada można zwrócić się z pomocą.

Wracając do „Domofonu”… O książce można powiedzieć, że jest to podszyta czarnym humorem obyczajówka, urozmaicona elementami rodem z horroru. Czytając nie sposób się nudzić: fabuła zaskakuje, a dzięki lekkiemu stylowi autora lektura pochłania bez reszty. Powieść Miłoszewskiego przeczytałam na bezdechu z sercem w gardle i rosnącym z minuty na minutę niepokojem. Windami zawsze bałam się sama jeździć, a teraz, no cóż… nie wejdę do nich przez bardzo długi czas.

Ocena: 8,5/10.