„Trafny wybór” J.K. Rowling, czyli książka, którą musiałam przeczytać

„Wybór niesie za sobą ryzyko: podejmując decyzję, trzeba porzucić wszystkie inne możliwości”.

Na początek będę się czepiać. Tytuł. Polski. Fatalny! Do takiego wniosku doszłam w trakcie lektury. Bo czyż nie bardziej adekwatnie do treści byłoby dosłownie przetłumaczyć tytuł oryginału? „Tymczasowy wakat” brzmi, jak dla mnie, całkiem dobrze. Może nie  jest to tytuł trafny marketingowo, ale przecież nowa książka autorki Harry’ego Pottera wcale nie potrzebuje reklamy. Ba, śmiem twierdzić, że ta historia i bez nazwiska Rowling, by się obroniła, choć jej sukces zapewne nie byłby równie spektakularny.

Do opowieści o małych miasteczkach mam ogromny sentyment. Lubię ten specyficzny klimat, to, że dokładnie wszyscy się znają i wszystko o sobie wiedzą, że jedno zwyczajne zdarzenie może zburzyć od lat budowany porządek. Z takich historii zawsze można zrobić coś fajnego, a gdy do akcji wkracza Rowling po prostu musi być dobrze. Ta kobieta ma niesamowity talent gawędziarski, świetne pomysły i ogromną odwagę. Jestem przekonana, że krytycy by ją zjedli, gdyby jej najnowsza powieść okazała się klapą. A jednak mając na sobie piętno Harry’ego Pottera, Rowling bierze pióro do ręki i pisze. Pisze i zadziwia! „Trafny wybór” wciąga, intryguje i niepokoi, a autorka pokazuje, że poza wspaniałą wyobraźnią, posiada też cięty język. Rowling potrafi!

Akcja powieści toczy się w typowym angielskim miasteczku, a rozpoczyna się z chwilą śmierci radnego Barry’ego Fairbrothera. Zgon Barry’ego przekazywany jest z ust do ust przez wszystkich mieszkańców i jest pierwszą okazją dla czytelnika do zapoznania się z układami w Pagford. Bardziej od pogrzebu czy bólu wdowy po zmarłym, pagfordczycy interesują się wakatem, jaki zwolnił się nagle w radzie miasta. Jest o co walczyć: wybrany może mieć decydujący głos w sprawie Fields, osiedla, zamieszkałego przez miejscowy „element”. 

Spotkałam się z zarzutami, że „Trafny wybór” ma zbyt wielu bohaterów i trudno się w tym wszystkim połapać. Owszem, jest to książka wymagająca skupienia i uwagi, ale w porównaniu do „100 lat samotności” Marqueza, gdzie kilka postaci nazywa się dokładnie tak samo, wszystko wydaje mi się być jasne i klarowne. Poza tym dobra książka o społeczności, stanowiąca jej wiwisekcję, panoramę, po prostu musi mieć kilkunastu bohaterów, aby czytelnik mógł odnieść wrażenie, że czyta o prawdziwym miejscu, a nie takim, które istnieje tylko na papierze. 

Jest to powieść tak różnorodna i barwna, poruszająca tak wiele tematów i problemów, że na jej temat można napisać kilkunasto (jeśli nie kilkudziesięcio) stronnicowe analizy. Charakterystyczne jest to, że zakłamanie dorosłych obnażają ich nastoletnie dzieci. Dużo tu także typowego małomiasteczkowego myślenia, hierarchizowania mieszkańców wedle własnego widzimisię, plotkowania, okrucieństwa i bezwzględności. Pagford to miasto borykające się z problemami typowymi dla współczesnego świata: narkomanią, przemocą w rodzinie, autoagresją, gwałtem, zdradą, nastoletnim buntem… Rowling bezlitośnie obnaża prawdę o współczesnym świecie i zakłamanie w jakim żyje wielu z nas. Najlepszym przykładem na dwulicowość i hipokryzję jest według mnie Shirley Mollison, która dowiedziawszy się o zdradzie męża, postanowiła uczynić wszystko, by nie wyszła na jaw, bo co wtedy ludzie, by o niej mówili… Nieważne, że została skrzywdzona i zdradzona, ważne, że będą o niej plotkować – oto świetny przykład zakłamania, w jakim człowiek potrafi żyć, by pozory zostały zachowane.

„Taa - ciągnął Fats. - Pierdolenie i umieranie. To jest to, nie? Pierdolenie i umieranie. To jest życie. -Staranie się, żeby popierdolić, i staranie się, żeby nie umrzeć”.

Zakończenie nie pozostawia złudzeń: niektórym oczu nie otworzy nawet największa tragedia. Prawdę o ludzkiej perfidii Rowling obnaża nieśpiesznie i bez fajerwerków. Podobnie jak w życiu: poznajemy drugiego człowieka powoli, a zdanie o nim wyrabiamy sobie na podstawie wybranych zdarzeń. Jednoznaczna ocena postaci jest jednak niemożliwa. Autorce udało się także uniknąć szablonowości dzięki wnikliwemu rysowi psychologicznemu bohaterów.

Ocena: 9/10.

PS Miło mi Wam oznajmić, że to mój ostatni post w lipcu :> Tak, zgadliście - od soboty się urlopuję, odcinam od sieci, pakuję i wyjeżdżam prawie na drugi koniec Europy :) Do napisania w sierpniu :)