100 książek wg BBC: „Chłopiec z latawcem” Khaled Hosseini

„Nieprawdą jest, że czas leczy wszelkie rany. Nie leczy - rozdrapuje.”

Niektóre książki powinno się czytać w samotności i bardzo powoli smakować kolejne słowa, by przedwcześnie nie ugiąć się pod ich ciężarem. Do takich niełatwych i głęboko poruszających lektur należy „Chłopiec z latawcem” Khaleda Hosseini. Powieść ta, będąca literackim debiutem afgańskiego pisarza, jest doskonała i porażająca zarazem. Jej czytanie przynosi dużo smutku, trochę łez i iskierkę nadziei, że może kiedyś los się odmieni i będzie odrobinę lepiej…

Opowieść rozpoczyna się w roku 1975 w Kabulu. Poznajemy losy dwóch mlecznych braci: Amira i Hassana. Chłopców dzieli przede wszystkim pochodzenie i wykształcenie. Jeden jest synem powszechnie szanowanego i bogatego Baby, drugi służącym z zajęczą wargą, pogardzanym przez wszystkich Hazarą. Mimo wszystko wydaje się, że nic nie jest w stanie zniszczyć dzielącej ich przyjaźni. Do czasu, aż pewnego zimowego dnia jeden z nich się poświęci, a drugi, dręczony przez wyrzuty sumienia, nie będzie potrafił dalej żyć. Nie tylko jednak Amir i Hassan zmienią się na zawsze, ale też Afganistan, przeżywający kolejno sowiecką okupację i reżim talibów.

Hosseini narratorem książki uczynił Amira, dając mu w ten sposób szansę przedstawienia zdarzeń z własnej perspektywy, swoistego odkupienia grzechów poprzez opowiedzenie swojej historii. W „Chłopcu z latawcem” mamy jednoznacznego i na wskroś dobrego bohatera, dziecięcego herosa, i antybohatera, egoistę, dbającego zawsze przede wszystkim o siebie. Pisarz zagłębia się w dziecięcą psychikę i znajduje tam momentami rzeczy co najmniej przerażające. Stara się też wytłumaczyć zachowanie Amira, opisując jego trudne relacje z ojcem, przez którego zawsze czuł się niekochany i odrzucony. To pragnienie wzbudzenia podziwu ojca całkowicie zawładnęło Amirem owego zimowego dnia, to i strach, rzecz tak bardzo dziecięca, a przecież doskonale znana nam wszystkim. Nie każdy z nas rodzi się bohaterem, w większości jesteśmy zwykłymi ludźmi, nieobdarzonymi żadnymi szczególnymi cechami. Dlatego wybaczam Amirowi, bo po pierwsze był tylko dzieckiem, a po drugie przede wszystkim człowiekiem.

 „Lepiej by zraniła cię prawda, niż pocieszyło kłamstwo.”

W tle fikcyjnych wydarzeń Hosseini kreśli historię upadku Afganistanu i człowieczeństwa. Każda wojna niesie ze sobą ból, cierpienie i wiele niewinnych ofiar. Szczególnie źle się jednak dzieje, gdy poszkodowane są dzieci, a takich w „Chłopcu z latawcem” nie brakuje. Dla małego Amira Kabul był swoistą Arkadią, wychowany pod kloszem, nie widział, że w jego ojczyźnie od dawna sytuacja jest kiepska. Zszokowany obserwuje człowieka, sprzedającego protezę, by móc wykarmić dzieci czy ukamienowanie cudzołożnika. Najbardziej barbarzyńcy okazali się być jednak nie Sowieci czy talibowie, ale sami Afgańczycy, trawieni przez nienawiść do Hazarów i poczucie wyższości.

„Chłopiec z latawcem” to lektura pod wieloma względami wyjątkowa, chociaż Hosseiniemu zdarza się naginać fakty i tworzyć nieprawdopodobne zbiegi okoliczności. Te drobne mankamenty trzeba mu jednak wybaczyć, bo napisał wstrząsająca historię, która nie ma końca… W ojczyźnie autora przecież nadal źle się dzieje i te słowa są jak najbardziej aktualne:

 „W Afganistanie jest dużo dzieci, ale dzieciństwo to rzadkość.”

Ocena: 9,5/10.