„Ciotka Julia i skryba” Mario Vargas Llosa, czyli powieść (nie)pełna rozpusty

Boom na książki Llosy zaczął się 2 lata temu, kiedy pisarz otrzymał Nagrodę Nobla za całokształt twórczości. „Ciotka Julia i skryba” to druga książka tego wybitnego artysty, którą dane mi było przeczytać. Pierwszą – „Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki” – czytałam dwukrotnie. Oczekiwania miałam więc duże i muszę powiedzieć, że nie tylko zostały spełnione, ale też książka tak mi się spodobała, że dodaję ją do ulubionych.

W „Ciotce Julii i skrybie” fikcja literacka miesza się z faktami z życia autora. Na kartach tej książki Llosa opisał swoją pierwszą żonę, a więc tytułową ciotkę Julię.

Varguitas jest osiemnastoletnim studentem prawa, który w głębi duszy marzy, by zamieszkać na poddaszu w Paryżu i zostać pisarzem. Jego rodzina pokłada w nim wielkie nadzieje i chce z niego zrobić bogatego adwokata. Tymczasem Marito pracuje w Radiu Panamerykańskim, gdzie jest dyrektorem działu informacyjnego, a na wkuwanie paragrafów przeznacza niewiele czasu. Poukładane życie Marita zostanie przewrócone do góry nogami w dniu, w którym z Boliwii przybędzie ciotka Julia, rozwódka. Początkowo niechętny ciotce, Varguitas towarzyszy jej w wyprawach do kina. Jeden wieczór zmieni jednak wszystko i uwikła chłopaka w romans z krewną. Romans, którego familia nie będzie mogła jednak zaakceptować.

 Na kartach powieści historia miłosna przeplata się z opowieściami radiowymi, które zawsze kończą się w kulminacyjnym momencie. Ich autorem jest boliwijski skryba, Pedro Camacho. Varguitas jest od początku zafascynowany jego osobą i uważa go za ideał twórcy. Skryba bowiem pracę przekłada ponad wszystko, pracuje kilkanaście godzin dziennie i wciąż tworzy nowe historie. Cała Lima z niecierpliwością czeka na nowe odcinki powieści radiowych i emocjonuje się nimi bardziej niż rzeczywistymi zdarzeniami. Natomiast Marito wciąż szuka okazji do rozmowy z boliwijskim skrybą, obserwuje go przy pracy i zdaje sobie sprawę, że aby być naprawdę dobrym pisarzem musi poświęcić temu wszystkie siły. Tym bardziej, że, jak twierdzi Camacho, w życiu pisarza nie ma miejsca na kobiety:

„Myśli pan, że można jednocześnie produkować dzieci i powieści? Że człowiek może tworzyć, pracować wyobraźnią, jeżeli żyje pod groźbą nabawienia się syfilisu? Kobieta i sztuka wykluczają się nawzajem, przyjacielu. W każdej kobiecej pochwie jest pogrzebany jakiś artysta. Cóż to za sztuka rozmnażać się? Czy nie robią tego psy, pająki i koty?”

Wkrótce powstają pierwsze utwory Marita, które bezskutecznie próbuje on sprzedać różnym czasopismom. Uparcie jednak wciąż zaczyna od nowa i pisze, pisze. Charakterystyczne jest, że wystarczy jeden nieprzychylny komentarz, by podarł opowiadanie i wyrzucił je do śmieci.

Nie od razu czytelnikowi udaje się rozpoznać, że historie, snute równolegle z właściwą fabułą, są opowieściami radiowymi Pedra Camacho. Ach, jak się cieszyłam, mogąc odnaleźć rozwiązanie jednej z powieści w rozmowie Maria ze skrybą! Potem okazało się, że to naturalne, skoro Boliwijczyk jest jej autorem ;)

 Powieść reklamowana jest jako „pełna rozpusty”. Nic bardziej mylnego! Scen erotycznych jest raptem kilka i to pod koniec, dlatego, jeśli ktoś ma opory przed czytaniem „Ciotki...”, bo myśli, że jest wulgarna, to może się poczuć uspokojony.

„Ciotka Julia i skryba” to książka, napisana pięknym językiem. Plastyczne, wręcz żywe opisy pozwalają zagłębić się w świat, kreowany przez Noblistę. Dodatkowo smaczku dodają wątki autobiograficzne, a więc romans Llosy z krewną i to, że jako student pisał właśnie takie radiowe telenowele. Cud, miód i orzeszki. Nic tylko czytać i się zachwycać!

Ocena: 9,5/10.