Wszystko jest iluminacją/Everything is Illuminated

Iluminacja to taki stan umysłu, w którym człowiek zbliża się do poznania prawdy poprzez wewnętrzne oświecenie. Coś takiego zdarza się jednemu z bohaterów debiutanckiego filmu Liev Schreibera i przynosi mu nieoczekiwane ukojenie.

 „Wszystko jest iluminacją” to adaptacja powieści Jonathana Safrana Foera, przedstawiająca podróż w poszukiwaniu korzeni. Jonathan, Amerykanin żydowskiego pochodzenia, przybywa na Ukrainę z zamiarem odnalezienia tajemniczej Augustyny, kobiety, związanej z jego dziadkiem. Na miejscu okazuje się, że jego tłumaczem jest słabo mówiący po angielsku dres, a szoferem niewidomy staruszek. 

Film porusza kilka zasadniczych wątków. Po pierwsze przedstawia zetknięcie człowieka z cywilizowanej Ameryki z mentalnością zapitej i prymitywnej Ukrainy. Zderzenie tych dwóch całkowicie odmiennych kultur rodzi masę zabawnych nieporozumień. I tak jak Jonathan przeżywa szok na widok swojego pokoju „w hotelu”, tak Ukraińcy nie rozumieją, po co wręczać łapówkę. Na oświadczenie Amerykanina, że nie je mięsa, nowi znajomi biorą go za nienormalnego. I chociaż Jonathanowi trudno odnaleźć się w obcym świecie, nieustannie zadaje sobie pytanie: jak wyglądałoby moje życie, gdyby dziadek nigdy nie opuścił Ukrainy? Mężczyzna cierpi na zaburzenia kompulsywne, przez co, zbiera i kataloguje z pozoru niepotrzebne rzeczy, mające stanowić część rodzinnych pamiątek. Jego obsesyjna poprawność i schludność zestawiona jest z luzackim sposobem bycia Alexa, który choć wygląda na cwaniaka, okazuje się być otwarty na drugiego człowieka i pomocny. Przy nim Jonathan wydaje się być neurotykiem. Bodajże najciekawszą postacią w filmie jest jednak dziadek Alexa, który udaje, że jest ślepy i nigdzie nie rusza się bez swojego dziwnego psa. Początkowo myślimy, że to tylko upierdliwy staruszek, jakich wielu, jak się jednak okaże, to on właśnie jest kluczową postacią tej historii. 

Poza zderzeniem obcych kultur i poszukiwaniem siebie, film porusza też problem Holokaustu. Starszy pan Safran uciekł do Ameryki przed prześladowaniami nazistów, które na Ukrainie były wyjątkowo silne. Z migawek wspomnień poznajemy wstrząsająca historię, która stała się udziałem wielu ludzi. Ci, którzy cudem ocaleli, przekazują młodym bolesną prawdę o sytuacji Żydów podczas II wojny Światowej. 

„Wszystko jest iluminacją” to film bardzo dobrze nakręcony z pięknymi zdjęciami i świetnie dobraną muzyką. Jest to komediodramat, w którym wszystko jest wyważone: zabawne sceny zgrabnie przeplatają się z dramatem. Wszyscy aktorzy poradzili sobie znakomicie, na szczególną uwagę zasługują jednak Elijah Wood i Boris Leskin, których gra jest wręcz fenomenalna. Nic dodać, nic ująć. Po prostu rewelacja.

Ocena: 9/10.