Kamerdyner/The Butler

Reklamowany jako oscarowy - „Kamerdyner”, w reżyserii Lee Danielsa, o Oscary nawet się nie ociera. Jest to dobre kino, poprawnie podane i zgrabnie zagrane, będące jednak typową produkcją „pod publiczkę”. Spodziewałam się, że po seansie nie będę mogła wyrzucić z głowy tej opowieści, dziwiłam się brakowi nominacji do Złotego Globu i byłam pewna Oscara dla Foresta Whitakera; tymczasem teraz wiem jedynie, że zmarnowano świetną historię z powodu nadmiernej poprawności politycznej. A to mnie, jako kinomankę, boli.

Film rozpoczyna się mocnym uderzeniem: przenosimy się w lata 20-te na jedną z wielu plantacji bawełny na południu Stanów Zjednoczonych, gdzie matka głównego bohatera zostaje zgwałcona przez swojego białego „właściciela”, a jego ojciec zabity za próbę postawienia się. To dramatyczne wydarzenie uczy małego Cecila Gainesa, że wolność czarnoskórych jest fikcją i że lepiej się nie wychylać. Dzięki takiej postawie zostanie dostrzeżony przez szefa personelu w Białym Domu i będzie przez dekady służył kolejnym prezydentom Stanów Zjednoczonych. Zawsze w cieniu, nic nie widząc i nie słysząc, bezgłośnie podaję kawę i ciasteczka, gdy w tle rozgrywają się polityczne rozmowy na najwyższym szczeblu.

„Kamerdyer” powstał w oparciu o koleje losu Eugene’a Allena, na potrzeby filmu, przekształconego w Cecila Gainesa. Poprzez historię czarnoskórego kamerdynera reżyser kreśli walkę Afroamerykanów z wszechobecnym rasizmem. Cecil pokornie służył kolejnym prezydentom, biorąc niemy udział w wydarzeniach historycznych wielkiej wagi – od zamachu na Kennedy’ego po morderstwo Martina Luthera Kinga. Zawsze starając się nie wyrażać swojego zdania, pozostawał własnym cieniem, co było tym trudniejsze, gdy jego syn – Louis, zaangażował się w działalność na rzecz wolności i przystąpił do legendarnych Czarnych Panter. W filmie zaprezentowano więc dwie skrajne postawy: konformista vs rewolucjonista. Louis gardzi swoim ojcem i jego służalczym postępowaniem, sam buntuje się przeciwko zastanej rzeczywistości, narażając życie i wchodząc w konflikt z prawem, i własną rodziną.

Lee Daniels nie zapomina też o zaprezentowaniu wątku domowych problemów Cecila, które bynajmniej nie ograniczają się do narastającego napięcia pomiędzy nim a starszym synem. Niestety w swojej próbie przedstawienia okrojonej wersji historii Stanów Zjednoczonych w 2 godziny, reżyser gubi swoich bohaterów. Postać Glorii Gaines ratuje jedynie fenomenalna gra Oprah Winfrey, która, moim zdaniem, przyćmiła zaledwie poprawnego Foresta Whitkarea.  Wątek depresji żony Cecila i jej alkoholizmu jest przedstawiony tak bardzo „po łebkach”, że nadal nie wiem, o co właściwie w ich kłótniach chodziło. Jasne, że Cecil był pracoholikiem, ale mam wrażenie, że pretensje Glorii brały się „z dupy” albo nie ukazano ich należycie, tak, by widz mógł się z nią jako żoną i matką utożsamić. Oto, co ja widziałam: Glorię złorzeczącą, a za chwilę tańczącą w śmiesznym ubraniu, potem znów płaczącą (okej, tu wiem, dlaczego), a potem to już sama nie wiem, o co chodziło.

I tu dochodzimy do tego, co jest największą bolączką „Kamerdynera” – fragmentaryczność, zbyt częste skakanie z tematu na temat, przyciąganie uwagi widza i niezaspokojanie jego ciekawości. Lee Daniels pogubił nie tylko swoich bohaterów, ale też historię i dlatego właśnie twierdzę, że „Kamerdyner” nie powinien otrzymać nominacji do Oscara, choć pomimo kilku znaczących mankamentów, nadal pozostaje dobrym filmem. Może nie takim, po którym nie wiedzielibyście, co ze sobą zrobić, ale takim, który na pewno warto obejrzeć, nie nastawiając się jednak na wielkie, niezapomniane kino. Bo to produkcja dla mas, tak po prostu.

Ocena: 7,5/10.