Zniewolony/12 Years a Slave

O rasizmie w kinie było już sporo. Zwłaszcza ostatnio. Mam wrażenie, że jeszcze jeden film, poświęcony temu zagadnieniu i temat się wyczerpie. Naturalnie więc, że po małym rozczarowaniu tak zachwalanym „Kamerdynerem”(recenzja wkrótce), miałam obawy wobec „Zniewolonego”, o którym mówi się, że zgarnie Oscary. Już abstrahując od tego, czy jest to dobre kino (a jest), szczerze mam nadzieję, że jednak tej najbardziej prestiżowej nagrody nie będzie. Byłoby to zbyt oczywiste, a po zeszłorocznym nagrodzeniu „Operacji Argo” chyba więcej oscarowych oczywistości nie zniosę. Dlaczego w minionym roku nie wygrał film, który był prawdziwym powiewem świeżości, jeśli chodzi o rasizm – „Django” Quentina Tarantino? Jeśli Akademia nie była gotowa nagrodzić opowieści o takim niewolniku, to dlaczego miałaby postąpić sztampowo i dać Oscara „Zniewolonemu”? Wierzę, że w tym roku nie będzie przewidywalnie i wstrzymywanie oddechu na dźwięk „and the winner is” będzie jak najbardziej na miejscu.

Reżyser recenzowanej produkcji, Steve McQueen, to ten facet, który dał światu „Wstyd” z rewelacyjnym Fassbenderem. Wcześniej był „Głód” (również z Fassbenderem), a teraz mamy „Zniewolonego” (o dziwo, również z Fassbenderem!). Jako, że tego drugiego jeszcze nie widziałam, nie pokuszę się o poszukiwanie różnych prób, jakim reżyser poddaje tego znakomitego aktora w swoich kolejnych dziełach. Nie, będzie obiektywnie o najnowszym dziecko McQueena, dziecku, które brutalnie rzucone w znudzony świat, próbuje wyjść z próby zwycięsko.

Ta historia wydarzyła się naprawdę. W 1841 roku Solomon Northup, czarnoskóry skrzypek, został porwany z Waszyngtonu, gdzie żył jak człowiek wolny, i wywieziony na Południe, wciąż głęboko zakorzenione w niewolnictwie. Zapewne domyślacie się, co było dalej: 12 lat poniżania, biczowania i ciężkiej pracy. 12 lat, podczas których Solomon był traktowany gorzej niż zwierzę i z trudem walczył o własną godność i człowieczeństwo.

Bardzo podoba mi się, że większość scen jest niezwykle oszczędna i surowa, od razu widać wprawne oko reżysera, który spisał się znakomicie. Momentami naprawdę ciężko się to ogląda: bicz ze świstem wiruje w powietrzu, biedna Patsy jest brutalnie gwałcona, a wielki biały pan decyduje o tym, kto przeżyje kolejny dzień. Były sceny, w których z przerażenia zamykałam oczy, odwracałam wzrok przed tym strasznym okrucieństwem i chciałam, żeby seans już się skończył. Były wielkie emocje, tyle, że na krótko. Dzień po nie zastanawiałam się gorączkowo, dlaczego tak się działo, nie miałam w głowie żadnych pytań. „Zniewolony” może i jest wybitnym filmem, ale to wszystko już było. McQueen nie pokazał niczego, czym byłby w stanie widza zadziwić. Wytrawny kinoman wyjdzie z seansu jedynie połowicznie usatysfakcjonowany. „Django” o wiele bardziej do mnie przemówiło, Tarantino dał Czarnemu władzę i pozwolił mu się mścić, a McQueen snuje kolejną opowieść o uciemiężonym.

Nie wydaje mi się też, by gra Chiwetela Ejiofora była wybitna, o wiele bardziej wzruszyła mnie, wcielająca się powstać Patsey – Lupita Nyong’o. Całą uwagę widza, gdy tylko pojawiał się na ekranie, kradł jednak biały pan – Edwin Epps, którego wyśmienicie zagrał Michael Fassbender. Jest to zresztą postać o najciekawszym rysie psychologicznym. Z jednej strony bardzo brutalny, karający za najmniejsze przewinienie, z drugiej ogarnięty fascynującą obsesją na punkcie Patsey, która jest jego najważniejszą własnością. Znakomita rola. Kariera Fassbendera idzie w bardzo dobrym kierunku.

To jak to jest ze „Zniewolonym”? Obiektywnie: bardzo dobre kino, kilka wielkich ról ciekawa historia, świetna reżyseria. Tylko, że to wszystko już było. I to jest główny problem tego filmu.

Ocena: 8,5/10.

PS Złoty Glob powędrował oczywiście do „Zniewolonego", a się łudziłam... Cieszy mnie jednak, że najlepszym filmem zagranicznym nie zostało „Życie Adeli". Cudowna niespodzianka. Co do reszty: trzeba w końcu wszystko obejrzeć, do Oscarów będę wiedzieć, czy mogę się zgodzić z wyborami minionej nocy :)