Bo zyczajne historie poruszają najbardziej: „Co dalej, szary człowieku?” Hans Fallada

Dosłownie poraziła mnie ta książka. Niby zwyczajna historia, bez wielkich dramatów i chwil podniosłych, a robi kolosalne wrażenie. Dlaczego? Bo to opowieść o ludziach, jakich wiele, szarych obywatelach, pozbawionych szans na godną egzystencję. 

Hans Fallada napisał ponadczasową, a nawet ponadnarodową, książkę, którą śmiało można dostosować do sytuacji we współczesnej Polsce. Ilu znacie takich Pinnebergów? Ja całe mnóstwo. I chyba to tak przeraża, że tak łatwo stać się jednym z nich, stracić pracę, i próbować wyżyć z zasiłku…

Akcję pisarz osadził w międzywojennych Niemczech, a głównymi bohaterami uczynił młode małżeństwo, bezskutecznie próbujące związać koniec z końcem. Jaginka i Johannes Pinnebergowie w nowe życie wkraczają pełni marzeń i wiary w lepsze jutro. Niestety w ogarniętym recesją kraju nie jest łatwo żyć zwyczajnym, pozbawionym szczególnych uzdolnień ludziom, którzy na dodatek spodziewają się dziecka. Johannes, co prawda, ma pracę, ale ledwo mu starczało za kawalera na utrzymanie, więc jak tu wyżyć w trójkę? Posadę w dodatku łatwo stracić. Pracodawca może pozwolić sobie na traktowanie pracowników jak śmieci, na stanowisko każdego jednego znajdzie się bowiem kilkunastu, jeśli nie kilkudziesięciu chętnych, gotowych pracować za jeszcze mniejsze pieniądze, byleby jakoś to było dzisiaj, a co jutro nieważne…

Poprzez postać Pinneberga Fallada opowiada historię milionów wtedy i dziś. Ludzi żyjących w strachu, że stracą posadę, że zawiodą rodzinę, starających się żyć uczciwie i godnie, choć to przecież niemożliwe. Ile dziś osób w naszym kraju znajduje się w takiej beznadziejnej sytuacji? Nie chodzi tu tylko o bezrobotnych, ale także o tych, którzy próbują utrzymać się z płacy minimalnej. I tu wypada przytoczyć często powtarzane słowa: „Panie premierze, jak żyć?”. Oczywiście krótko i najlepiej w dniu przejścia na emeryturę umrzeć, a swój majątek przepisać na ZUS.  Ostre słowa płyną ode mnie, ale taka jest szara polska rzeczywistość. Nie ma, co sobie mydlić oczu, że w tym kraju będzie lepiej, bo nie będzie. Ileż znam młodych małżeństw, które chciałyby mieć dziecko, ale ich na to nie stać. Pół dawnej klasy z podstawówki siedzi na obczyźnie już 5 rok i wracać ani myśli. Codziennie dziękuję, że mam pracę i że On ma, i że są dla nas jakieś perspektywy na przyszłość. Ale i tak odczuwam strach: a co jak weźmiemy kredyt hipoteczny i któreś z nas się rozchoruje? Co dalej? Nie jest łatwo żyć w dzisiejszej Polsce, jeśli się nie ma znajomości lub bogatych rodziców.

„Co dalej, szary człowieku?” to przejmująca opowieść o codzienności zwyczajnych ludzi. Prosty język świetnie się sprawdza u Fallady i dosadnie trafia do odbiorcy. Nigdy nie zapomnę tej książki, tych emocji, wstrząsu, jakiego doznałam, czytając ostatnie strony. Bo nic bardziej nie porusza niż szare, jałowe życie.

Ocena: 10/10.