Quiz Show

Czy zastanawialiście się kiedyś, czy teleturnieje, programy typu „Mam talent”, są ustawiane? Wyobrażacie sobie skandal, jaki miałby miejsce, gdyby okazało się, że z góry wiadomo, kto wygra, mało tego, że zwycięzca znał wcześniej pytania i odpowiedzi?

Coś takiego zdarzyło się w latach 50. w Stanach Zjednoczonych. Dużą popularnością wówczas cieszył się teleturniej „Twenty-One”, który opierał się na współzawodnictwie dwóch zawodników, zamkniętych w budkach z słuchawkami na uszach. Celem było jak najszybsze zdobycie 21 punktów, a więc oczka. Program każdego tygodnia przyciągał przed telewizory miliony widzów i co za tym idzie – olbrzymie pieniądze. Pewnie prawda nie wyszłaby na jaw, gdyby producenci nie postanowili pozbyć się obecnego rekordzisty – Herberta Stempela, niezbyt urodziwego Żyda. Stempel otrzymał jasne instrukcje: ma się pomylić w następnym odcinku, w przeciwnym razie zniknie z telewizji na zawsze. Na jego miejsce znaleziono przystojnego i błyskotliwego Charlesa Van Dorena, który już przed pierwszym programem otrzymał pytania i odpowiedzi. Iluzja trwała w najlepsze, dopóki rozżalony Stempel nie poszedł do prokuratury. Co było dalej, zapewne się domyślacie.

Jakie będzie zakończenie filmu, wiemy właściwie od samego początku, dlatego też nie poskąpiłam Wam opisów fabuły. Nie ma w „Quiz Show”, co prawda, elementu zaskoczenia, ale to przecież nie jest ani thriller, ani kryminał, lecz wyważony i doskonały dramat, ukazujący kulisy jednego z największych skandali w historii amerykańskiej telewizji.

Siła tego filmu leży jednak gdzie indziej. „Quiz Show” prezentuje bowiem na zasadzie kontrastów dwie skrajnie odmienne osobowości. Stempel jest Żydem, brzydkim, biednym, zaś Van Doren jest bogaty, wykształcony, atrakcyjny i pochodzi z poważanej rodziny. Pierwszy spotyka się z dezaprobatą, drugiego natomiast nawet komisja śledcza jest skłonna usprawiedliwić, w końcu powiedział prawdę. Ale jak słusznie zauważa jeden z jej członków: czy należy chwalić dorosłego za to, że wreszcie się przyznał? Kolejną parą przeciwieństw są młodszy i starszy Van Doren: chociaż Charles wygrywa tysiące dolarów i jest poważanym profesorem wciąż pozostaje w cieniu ojca. Ralph Fiennes znakomicie oddał przewrotny charakter swojego bohatera, dzięki czemu ten jest bardzo przekonujący.

Wreszcie „Quiz Show” to film o moralności i stosunku do niej. Z jednej strony mamy na wskroś czystego śledczego Goodwina, z drugiej Stempela i Van Dorena, pytających z uśmiechem na twarzy: a Ty byś się nie zgodził, gdyby zaproponowano ci 25 tys. dolarów? Są też oczywiście producenci programu i właściciele stacji – pazerni i bez skrupułów okłamujący miliony Amerykanów. 

Robert Redford jako reżyser spisał się bardzo dobrze – film jest dopracowany pod każdym względem, pasjonujący i zdecydowanie godny uwagi. Poza Ralphem Fiennesem na uwagę zasługuje także John Turturro, a więc filmowy Herbie Stempel.

„Quiz Show” był nominowany do Oscara w kategorii najlepszy film, statuetkę otrzymał jednak „Forrest Gump”. 

Ocena: 8,5/10