100 książek wg BBC: „Szklany klosz” Sylvia Plath

„Dla człowieka siedzącego pod szklanym kloszem, znieczulonego na wszystko, zatrzymanego w rozwoju jak embrion w spirytusie, całe życie jest jednym wielkim, złym snem.”

Na pewną zwykłą dziewczynę spadł szklany klosz. Otoczył ją, zaburzył widzenie świata, rozmył kolory, pozbawił życie sensu, odebrał radość i nadzieję…

Po co się uczyć, skoro i tak umrę? Po co wstawać, skoro kiedyś się nie obudzę? Po co w ogóle żyć, skoro na końcu i tak czeka śmierć? 

19-letnia Esther Greenwood z Bostonu wiodła życie właściwe dziewczynie w jej wieku. Interesowała się chłopcami, uczyła, miała plany i marzenia. Jedno z nich się właśnie realizuje: Esther zdobyła stypendium w piśmie dla kobiet w Nowym Jorku. Wygórowana ambicja i rozczarowanie nowojorską rzeczywistością powodują jednak, że bohaterka zaczyna popadać w coraz większy marazm. Niemożność zaakceptowania teraźniejszości i niepewna przyszłość popychają Esther ku nieudanej próbie samobójczej.

„Szklany klosz” uznaje się za autobiograficzną powieść Sylvii Plath, która w niespełna miesiąc po jej wydaniu popełniła samobójstwo. Miała 31 lat. Historia, jaka w związku z tym narosła wokół książki, a także podróż w głąb umysłu autorki, czynią z „Szklanego klosza” jedną z najważniejszych lektur XX wieku. Dla czytelnika jednak jest to przede wszystkim jedna z najbardziej niepokojących lektur, jakie powstały, o której nie sposób zapomnieć na długo po przeczytaniu ostatniej strony.

Nieśpieszna akcja, senna atmosfera, uczucie przytłoczenia. I ona – główna bohaterka, której kolejne zapiski czytamy z narastającym przerażeniem. Esther stopniowo ogarniają coraz mroczniejsze uczucia. Ona nie chodzi, a snuje się, nie rozmawia, a obserwuje, nie żyje, a egzystuje. Opisy jej wewnętrznych przeżyć współgrają z przedstawieniem życia Ameryki lat 50. ubiegłego wieku. Obraz, jaki wyłania się ze słów Esther jest przygnębiający: przepych, układy i łatwy seks niszczą idealistyczne wyobrażenia bohaterki o życiu. Zagubiona, zniechęcona wpada w emocjonalną pułapkę. Nic nie ma dla niej sensu, a wszystko jest bezbarwne i bezcelowe. Proste słowa dziewczyny z łatwością trafiają do duszy i umysłu czytelnika, nad tą historią nie można przejść obojętnie.

„Szklany klosz” to wnikliwe studium niezwykle wrażliwej osoby, postrzegającej świat w mocno zniekształcony sposób, ogarniętej beznadzieją i chęcią autodestrukcji. Aby w pełni pojąć uczucia bohaterki najlepiej zabrać się za lekturę w deszczowy, ponury dzień, i całkowicie zapomnieć o rzeczywistości. No może nie całkiem, bo bardzo łatwo popaść w marazm…

„Byłam pewna, że znajdę wówczas odpowiednie słowa, żeby wyrazić to, co mnie dręczy, wytłumaczyć mu, dlaczego jestem tak okropnie przerażona, dlaczego mam uczucie, jak gdyby mnie siłą wpychano coraz głębiej i głębiej do czarnego dusznego worka, z którego się już nigdy nie wydostanę. A potem ten dobry lekarz rozparłby się wygodnie w fotelu, złożył czubki palców dłoni, tworząc małą kościelną wieżyczkę, i wytłumaczył mi, dlaczego nie mogę spać, dlaczego nie mogę jeść, dlaczego nie mogę czytać i dlaczego wszystko, co inni ludzie robią, wydaje mi się idiotyczne, bo cały czas myślę o tym, że na końcu czeka mnie nieuchronnie śmierć.”

Ocena: 8,5/10.