Dobry kryminał: „Rzeka tajemnic” Dennis Lehane

„Szczęście przychodzi na chwilę a potem odchodzi. Czasem na całe lata. Ale smutek… smutek osiada na dnie duszy.”

Trzech chłopców kłóci się na ulicy. Niespodziewanie pojawia się samochód, do którego wsiada jeden z nich. Po 4 dniach wraca, ale kompletnie odmieniony. Wszyscy domyślają się, co się stało, ale nikt nie mówi tego głośno. Mały Dave dusi w sobie lęk i frustrację. Drogi jego i dawnych przyjaciół rozchodzą się na zawsze. 25 lat później dochodzi do brutalnego morderstwa, które ponownie połączy Seana, Jimmy’ego i Dave’a. Powracają demony przeszłości, ciążą niewyjaśnione sprawy, a teraźniejszość bynajmniej nie okaże się być łatwiejsza.

Akcja powieści toczy się w ponurym, nienazwanym miasteczku, gdzie istnieje odwieczny konflikt pomiędzy mieszkańcami dwóch dzielnic: bogatego Point i ubogiego Flats. To jak życie człowieka jest zdeterminowane przez środowisko, w jakim się wychował, obrazują losy Seana, Jimmy’ego i Dave’a. Jedynie Sean wychował się w Point, w przyzwoitym domu, z zapewnioną przyszłością, Jimmy i Dave nie mieli tyle szczęścia. Od dziecka byli świadkami przestępstw i walki o byt, by przetrwać musieli sobie radzić, nie bacząc na środki. Chodowali w sobie nienawiść, która zapoczątkowała łańcuch tragicznych w skutkach przypadków. Gdyby dorosły Jimmy nie popełnił głupstwa, być może Katie nadal by żyła, gdyby Dave nie został porwany… No właśnie, Dave…

„Rzeka tajemnic” poza tym, że jest trzymającym w napięciu kryminałem, porusza też ważne problemy, a wśród nich pedofilię. To jak łatwo spaczyć psychikę małego, podatnego na wpływy dziecka, obserwujemy na przykładzie Dave’a, który, jak sam mówi, nie jest sobą. Od chwili gdy Tłusty Wilk i Gruby Wilk zamknęli go w piwnicy, chłopak nieodwracalnie się zmienił. Prawdziwy Dave nigdy nie wrócił do domu, on został w małym, ciemnym pomieszczeniu… Bohaterowie hodują w sobie nienawiść, buntują się przeciwko rzeczywistości zastanej i zwyczajnie szukają szczęścia. Czy jednak osoby, z którymi świat okrutnie się obszedł mogą zaznać spokoju? I czy można usprawiedliwić morderstwo, jeśli zostało dokonane z zemsty za niewyobrażalną krzywdę? Niemym świadkiem zdarzeń jest rzeka Mystic, która pochłonęła niejedną tajemnicę.

„To jest właśnie to, pomyślała, po to człowiek żyje, żeby chichotać jak głupi ze swoimi głupi rozchichotanymi przyjaciółkami ostatniej panieńskiej nocy przed poślubieniem faceta, którego się kocha. To jest właśnie to. Marzenie.”

Dennis Lehane zwraca też uwagę na coraz powszechniejsze okrucieństwo dzieci. Pochłonięte grami uśmiercają za pomocą dżojstika kolejnych wrogów. Co jednak, gdy zachowania ze świata wirtualnego przeniosą do codzienności?

Autor daje czytelnikowi poszlaki, myli tropy, wodzi nas za nos, dzięki czemu to, kto zabił pozostaje tajemnicą niemalże do samego końca. Szukanie mordercy nie jest jednak tak ciekawe, jak zagłębianie się w psychikę postaci, poznawanie motywów ich działań i próba ich zrozumienia. Determinizm warunkuje losy bohaterów, którzy nie mają szans, by wygrać z przewrotnym przeznaczeniem.

Chociaż nie jest to kryminał na miarę „Millenium” Larssona, to jednak „Rzeka tajemnic” to naprawdę dobra powieść, z którą można spędzić kilka satysfakcjonujących godzin.

Ocena: 8/10.