„Stowarzyszenie Miłośników Literatury i Placka z Kartoflanych Obierek” Mary Ann Shaffer, Annie Barrows, czyli pochwała literatury

„Właśnie to uwielbiam w czytaniu - w każdej książce odkrywam jakiś drobiazg, który skłania do przeczytania następnej pozycji, a tam znów jest coś, co prowadzi do kolejnej. I tak w postępie geometrycznym - bez końca i żadnej innej motywacji prócz czystej przyjemności.”

Nie wiem, co mnie bardziej skłoniło do przeczytania tej książki: czy to, że będzie ekranizacja z Kate Winslet w roli głównej, czy też intrygujący tytuł. Gdy usłyszałam o „Stowarzyszeniu Miłośników Literatury i Placka z Kartoflanych Obierek”, pomyślałam tylko: „ciekawe, o co właściwie chodzi”. I ta ciekawość właśnie, silniejsza z dnia na dzień, zawiodła mnie do półki w bibliotece, gdzie pod literką S spoczywała spokojnie ta książka, nieprzeczuwająca jeszcze, że już za chwilę porwę ją ze sobą i nie dam chwili wytchnienia, dopóki nie przeczytam. Cóż to bowiem jest dwieście kilka stron dla mola książkowego? Zwłaszcza, gdy czyta się o tak idyllicznym miejscu jak Guernsey, ludziach tak dobrych jak Elzabeth czy Dawsey i jedynym takim Stowarzyszeniu Miłośników Literatury na świecie…

W parę miesięcy po zakończeniu II Wojny Światowej początkująca pisarka Juliet dostaje list z prośbą o pomoc w odnalezieniu książki. Tak rozpoczyna się korespondencja Juliet z mieszkańcami Guernsey, którzy opowiadają jej o okupacji wyspy przez hitlerowców i niezwykłym stowarzyszeniu, którego powstanie uratowało jego członków pod wieloma względami. Bo jedynie czytanie mogło przynieść ukojenie, gdy nie było, co do garnka włożyć i za najmniejsze przewinienie można było trafić do obozu koncentracyjnego. Akcja utworu obejmuje kilka miesięcy 1946 roku. Niby niedługi to czas, ale wystarczający, by na zawsze odmienić życie Juliet, Isoli, Kit, Dawseya, Bookera, Amelii i Ebena.

Nie wiem, Kochani, czy mieliście już styczność z powieścią epistolarną? W każdym razie powinniście mieć, w końcu „Cierpienia młodego Wertera” mają taką właśnie formę i są obowiązkową lekturą szkolną. Powieścią epistolarną stety niestety jest też „Stowarzyszenie Miłośników Literatury i Placka z Kartoflanych Obierek”. Niestety, bo początkowo bardzo źle mi się czytało, musiałam cały czas myśleć, o tym, kto do kogo tym razem pisze. Stety, bo gdy już się przyzwyczaiłam, doceniłam zamysł autorek. Nie wiem, czy gdyby to był typowy, narracyjny utwór, udałoby się tak lekko i z humorem opisać przeżycia okupacyjne bohaterów. Są też jednak mankamenty: wszyscy piszą takim samym językiem, jakby to był jeden zbiorowy bohater, a nie grupa odrębnych jednostek. Cieszę się jednak, że wprowadzono też kilka negatywnych postaci, bo inaczej nie zniosłabym takiej ilości lukru. Dlatego dziękuję za cenne rady pani Adelajdy, która uratowała honor Guernsey! Chociaż może niekoniecznie chciałabym mieć taką sąsiadkę…

Jest to opowieść o wojnie, obozach koncentracyjnych i śmierci. Przeżycia okupacyjne mieszkańców Wysp Normandzkich wzruszają i wyciskają łzy. To, co sprawiło, że Dawsey czy Isola przetrwali to przyjaźń i książki. Ogniwem łączącym bohaterów jest Elizabeth, o której dobroci wiele słyszymy, nie dane nam jest jednak ją poznać. Jej stowarzyszenie nie uratowało, chociaż to ona była jego prowodyrką. Tak to jednak bywa, że najlepsi z ludzi, najszybciej odchodzą… 

Castle Cornet, Guernsey (źródło zdjęcia)

Ta książka o książkach to pochwała na rzecz literatury, przedstawianej jako lek na wszelkie zło. Wystarczy sięgnąć po ulubioną lekturę i zanurzyć się w fikcyjnym świecie, by choć na chwilę zapomnieć i ukoić ból. Członkowie Stowarzyszenia Miłośników Literatury i Placka z Kartoflanych Obierek ulgę znajdują nie tylko w czytaniu, ale też w przyjaźni, która się dzięki niememu zrodziła. Razem wychowują małą Kit i tworzą jedną wielką rodzinę. Spotkanie z tymi ludźmi o złotych sercach odmienia także życie Juliet, która znajduje nie tylko inspirację do napisania nowej powieści, ale też miłość.

Może nie jest to książka idealna, ale z pewnością jedna z tych, o których się nie zapomina.

Ocena: 7,5/10.